Niepełnosprawność ruchowa to stan obniżonych zdolności motorycznych ciała. Zdrowej osobie ciężko wyobrazić sobie trud, z jakim wiąże się poruszanie na wózku inwalidzkim. Najbardziej frustrującymi czynnikami są nieustannie napotykane bariery architektoniczne. Osoby w podeszłym wieku stają się często wykluczone ze względu na brak wystarczającej ilości siły oraz pomysłu, jak poradzić sobie z przeszkodą.

Główną zasadą opieki nad osobą niepełnosprawną jest skłonienie jej do wykonywania pewnych czynności samodzielnie bez względu na czas, jaki jej to zajmie. Dzięki temu zwiększymy jej satysfakcję z życia oraz damy poczucie pewnej niezależności. Oczywiście, czym więcej osoba niepełnosprawna będzie robić samodzielnie, tym lepiej. Nie tylko dla opiekuna, ale i samego podopiecznego z uwagi na angażowanie zdrowych partii ciała do ruchu.

Zalety korzystania z wózka inwalidzkiego

Całkowita niepełnosprawność nie wiąże się z przykuciem do łóżka. Wózek inwalidzki to szansa na urozmaicenie otoczenia i życia osoby leżącej. Możliwość zmiany pozycji eliminuje także ryzyko powstawania powikłań – odleżyn, zaburzeń krążenia i zastania stawów. Co więcej, pozwala na poprawę komfortu psychicznego chorego. Natomiast opiekunowi korzystanie z wózka istotnie ułatwia czynności pielęgnacyjne nad podopiecznym.

Dostosowanie domu do osoby niepełnosprawnej

Jedną z kluczowych rzeczy jest dostosowanie mieszkania i otoczenia do osoby niepełnosprawnej. Zagrożenie stanowią wszelkie dywany, szklane dekoracje czy gęsto rozstawione meble uniemożliwiające swobodne manewrowanie wózkiem. Powinny one zostać w miarę możliwości usunięte. W małych mieszkaniach warto skorzystać z porad architektów wnętrz, którzy doradzą jak rozsądnie zagospodarować przestrzeń.

Transfer chorych krok po kroku

Szczególnie istotne podczas opieki nad osobą poruszającą się na wózku inwalidzkim jest sposób podnoszenia i przesadzania oraz prawidłowa postawa chorego na wózku. W pierwszym przypadku bowiem niewiedza grozi urazami opiekunki, w drugim zaś powstaniem powikłań u podopiecznego. Złe usadzenie z czasem może skutkować uszkodzeniem stawów. Brak współpracy i zła technika może powodować też naderwania, siniaki czy zwichnięcia. Prawidłowa, prosta postawa podopiecznego wpływa na poprawne działanie organizmu. Jest to istotne zwłaszcza w czasie spożywania pokarmu i oddychania.

Należy pamiętać, że biodro powinno być dosunięte do tyłu siedziska, a plecy winny przylegać do oparcia na całej długości. Stopy zaś należy umieścić na podnóżkach. Ręce, w przypadku osób z ogólnym niedowładem ciała, należy ułożyć bezpiecznie, by nie wpadały w koła wózka. Jeśli osoba spędza długi czas na wózku (także dotyczy to osoby leżącej), dobrze jest pomóc zmieniać jej pozycję średnio co godzinę, aby zapobiec niewygodzie i zdrętwieniom. Można na przykład podłożyć pod plecy poduszkę.

Bezpieczeństwo

Opiekunka, mając na uwadze również swoje zdrowie powinna przestrzegać pewnych reguł podczas transferu chorego. Przed przesadzeniem z łóżka na wózek (lub odwrotnie) zablokować koła wózka. Łóżko powinno być na odpowiedniej wysokości aby zniwelować ryzyko upadku (nieco wyżej niż siedzenie wózka).  Nigdy nie należy ciągnąć podopiecznego za ręce, lecz podnosić, zakładając jego ręce na swój kark i obejmując go w pasie. Nie powinno się podnosić także na wyprostowanych nogach, ale w lekkim rozkroku – z obniżonym środkiem ciężkości ciała (mając nogi zgięte w kolanach, a jeśli to konieczne podpierając się kolanami np. o brzeg łóżka).

Technika

Chwyt powinien być zdecydowany i szybki. Aby nie doszło do utraty równowagi i upadku, należy ustawić podopiecznego piętami do wózka i kontrolować jego ułożenie stóp oraz sposób opadania ciała. Każdorazowo przed rozpoczęciem jakichkolwiek manewrów należy informować o tym podopiecznego. Zyskuje się wtedy pewność, że jest on przygotowany i skoncentrowany. W miarę swoich możliwości będzie on wtedy współpracował, ułatwiając nam wykonanie czynności.

Reasumując, niepełnosprawność ruchowa to ogromne obciążenie psychiczne dla chorego, który nieustannie odczuwa wrażenie bycia ciężarem dla innych. Warto o tym pamiętać i, oprócz opieki nad ciałem, zadbać także o jego dobrą kondycję psychiczną.

Słowa kluczowe: niepełnosprawność ruchowa, stopnie niepełnosprawności, jak zaopiekować się osobą niepełnosprawną,