Zawał serca (ostry zespół wieńcowy) to nagłe ograniczenie przepływu tlenu przez tętnice wieńcowe, odpowiedzialne za ukrwienie mięśnia sercowego. W związku z niedotlenieniem może dojść do martwicy mięśnia sercowego. Jest to bardzo niebezpieczny syndrom, nierzadko prowadzący do śmierci.

Zawał serca – przyczyny

Zawał wyzwalany jest zazwyczaj podczas konkretnych sytuacji np. wysiłku fizycznego czy silnego stresu.

Jedną z głównych przyczyn zawału serca jest powstanie zakrzepów w tętnicy wieńcowej. Na zawał szczególnie narażone są osoby chorujące na miażdżycę. Wśród innych przyczyn zawału wymienić można: wady rozwojowe, zmiany zapalne i pourazowe, zator w przebiegu posocznicy czy zakrzepy związane z nadkrzepliwością.

Czynniki ryzyka zawału serca

Do najważniejszych czynników ryzyka zawału serca zalicza się:
– wiek (u mężczyzn powyżej 45 lat, a u kobiet powyżej 55 lat)
– płeć męska, gdyż mężczyźni 2 – 3 razy częściej chorują na zawał serca
– czynniki genetyczne i związane z tym obciążenia rodzinne
– przebyty zawał albo rozpoznanie innej postaci choroby niedokrwiennej serca
– nadciśnienie tętnicze
– cukrzyca
– zaburzenia lipidowe (podwyższony cholesterol)
– nieprawidłowa dieta (nadmiar tłuszczów zwierzęcych, soli i cukru)
– otyłość
– palenie papierosów
– siedzący tryb życia

Zawał serca – objawy

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów zawału serca jest ból w klatce piersiowej. Jest to bardzo silny ból o charakterze ucisku lub pieczenia. Najczęściej zlokalizowany jest za mostkiem i to zwykle na większym obszarze. Ból ten może promieniować do innych miejsc, ale najczęściej do żuchwy, lewego barku i ramienia, nadbrzusza albo okolicy między łopatkowej.
Do mniej popularnych objawów zawału serca należą:
– osłabienie
– zawroty głowy
– omdlenie
– stan podgorączkowy
– bladość i poty
– nudności, wymioty oraz kołatanie serca
– duszności
– kaszel z odkrztuszaniem krwistej wydzieliny,

Bardzo rzadko zdarza się, że chory nie będzie miał żadnych objawów. Jest to tzw. niemy zawał i dotyka najczęściej osób starszych oraz diabetyków.

Postępowanie w przypadku zawału

W sytuacji, gdy ktoś z otoczenia dostaje zawał serca, należy natychmiast powiadomić służby ratunkowe.

Jeśli pacjent jest przytomny:

Czekając na pomoc, chorego należy usadzić, poluzować mu odzież, mogącą utrudniać oddychanie (krawat, szalik, pasek) oraz umożliwić dostęp do świeżego powietrza.

Jeśli pacjent jest nieprzytomny, ale oddycha:

Należy położyć pacjenta na boku, aby uniemożliwić zadławienie.

Jeśli pacjent nie oddycha:

Należy rozpocząć resuscytację. Chorego należy położyć na wznak, odchylić mu głowę, wykonać dwa wdechy i 30 uciśnięć klatki piersiowej. Naprzemienne uciski z wdechami należy powtarzać do przyjazdu karetki.

Reasumując zawał serca to bardzo poważny syndrom, którego nie należy bagatelizować. W przypadku zawału serca najistotniejszą rolę odgrywa czas, dlatego najważniejsze jest szybkie rozpoznanie i natychmiastowe wezwanie pomocy. Istotna jest także znajomość techniki resuscytacji, aby podtrzymać chorego przy życiu do przyjazdu karetki.

Słowa kluczowe: zawał serca, objawy zawału serca, przyczyny zawału serca, czynniki ryzyka zawału serca, ostry zespół wieńcowy